Wolfgang Amadeus Mozart - Symphony No. 25 in G minor, K. 183

มีคำกล่าวว่า Mozart ไม่ค่อยแต่งเพลงในกุญแจไมเนอร์ ซึ่งก็จริงอยู่เพราะจาก Symphony ราว 40 บท มีเพียง 2 บทเท่านั้นที่อยู่ในกุญแจไมเนอร์

แต่นั่นไม่ได้หมายความว่า Mozart แต่ง Symphony ในกุญแจไมเนอร์ไม่เก่ง

เพราะหมายเลข 25 นี้เอง ที่เป็นสิ่งพิสูจน์ข้อความข้างต้นครับ

I. Allegro Con Brio (8:00 นาที)

บทเพลงเริ่มต้นท่อนแรกขึ้นมาอย่างหดหู่สิ้นหวัง ด้วยโมทีฟที่เป็นเอกลักษณ์จดจำง่าย ฟังแล้วเหมือนจะขาดใจตายยังไงยังงั้น แม้จะมีช่วงแทรกสั้นๆ ให้ดูเหมือนจะมองเห็นความหวังอยู่ไกลๆ แต่โดยรวมทั้งท่อนแล้วมันมีแต่ความพ่ายแพ้ต่อโชคชะตาจริงๆ

ในภาพยนต์เรื่อง Amadeus ซึ่งเป็นชีวประวัติของ Mozart ฉากแรกที่เปิดตัวมาด้วยภาพผู้คนจำนวนมากล้มตาย ก็ได้ท่อนนี้มาประกอบนี่แหละครับ เข้ากั๊นเข้ากัน ฟังแล้วเหมือนรอความตายยังไงหยั่งงั้นเลย

II. Andante (3:30 นาที)

มันน่าจะเป็นธรรมเนียมของการจัดวางองประกอบศิลป์ในโลกตะวันตกครับ ที่เวลาเล่าเรื่องเศร้าแล้ว มันต้องสลับกลับมาเล่าเรื่องสุข ถ้าตอนแรกเริ่มต้นด้วยความเร่งรีบ ถัดมาต้องเป็นช่วงที่เยือกเย็นผ่อนคลาย สลับสับเปลี่ยนกันไปแบบนี้

ท่อนนี้เริ่มอย่างช้าๆ เนิบนาบ ดั่งเช่นเมื่อล้มตัวลงนอนคิดถึงคืนวันหอมหวานที่ไม่หวนกลับมา แต่พอท้ายท่อนนี้ก็ส่อแววไปถึงการตั้งคำถาม ด้วยการแปรทำนองออกเป็นความเศร้าที่แฝงอยู่ เปรียบเช่นว่าการมองหวนนึกถึงแต่อดีตนี้จะดีจริงหรือ

III. Menuetto & Trio (3:30 นาที)

ท่อนนี้จัดว่าเป็นการเต้นรำก็ได้ครับ ออกจะเป็นการเต้นรำที่เริ่มมาอย่างไม่สบอารมณ์ซักหน่อย ซึ่งท่อนนี้เป็นแบบ trio หรือก็คือแบ่งเพลงออกเป็น 3 ส่วน ซึ่งส่วนแรกที่เล่าแบบเซ็งๆ นี้จะกลับมาย้อนเล่าสรุปอีกทีเป็นการปิดท้าย ส่วนตรงกลางอาจนับว่าเป็นช่วงที่เริ่มมีความสุขขึ้นมาบ้างก็ได้ ทำให้ท่อนนี้ออกจะมีหลายอารมณ์ปนกันครับ

IV. Allegro (6:00 นาที)

ท่อนสุดท้ายที่เป็นการสรุปใจความทั้งหมดของเพลงที่เล่ามา จังหวะการเล่นกลับมารวดเร็วและใช้กุญแจเสียง minor ซึ่งเป็นกุญแจเสียงตั้งต้นของเพลง แต่เราก็อาจได้ยินทำนองที่ออกไปทางปิติยินดีมากขึ้น เรียกว่าสุขๆ เศร้าๆ ปนๆ กันไป เปรียบดังยอมรับได้ว่าชีวิตก็เท่านี้แหละ มีเกิดก็มีดับ ในเมื่อมันเป็นเรื่องธรรมชาติที่หนีไม่พ้นอยู่ดี แล้วจะเศร้าให้มันมากมายไปทำไม มองซะว่ามันเป็นความสุขเสียอีก ที่สุดท้ายก็ได้พักผ่อนยาวให้หายจากความเหนื่อยล้านี้เสียที

ก็เป็นเพลงแบบเศร้าๆ มืดๆ จาก Mozart ที่เจ๋งดีครับ ฟังแล้วจินตนาการเป็นอย่างอื่นไม่ค่อยออก นอกจากเห็นภาพความตายที่รอคอยอยู่เบื้องหน้าจริงๆ